Taşınmaz Geri Alım Hakkı Sözleşmesi

Geri alım hakkı, taşınmazını üçüncü bir kişiye devreden malikin, devralan kişi ile yaptığı sözleşme ile taşınmazını sözleşmede belli edilen şartlarla geri alma hakkına sahip olmasıdır. 

Geri alma hakkı sahibi sözleşme şartlarına göre taşınmazı geri alma talebinde bulunarak taşınmazı yeni malikinden geri alabilecektir. 

Geri alım hakkı sözleşmesi resmi şekilde yapılabilir. Sözleşme içeriğinde taraflar, sözleşmeye konu mal ve bedelin belli edilmesi gerekir. Resmi şekil tapu sicil müdürlüğü tarafından düzenlenir. Yargıtay kararlarına göre Noterler tarafından da düzenlenebileceği öngörülmüştür. 

Geri alma hakkı kullanıldığında hak alacaklısı sözleşmede belli edilmiş bedeli varsa sübjektif diğer yükümlülüklerini yerine getirmek taşınmaz maliki ise taşınmazın mülkiyetini devretmek borcu altına girer. 

Taşınmaz maliki sözleşmedeki geri alma hakkının kullanılmasına rağmen taşınmazın tapuda tesciline yanaşmaz ise hak alacaklısı yetkili mahkemede dava açarak tescili gerçekleştirebilir. Mülkiyetin kazanılmasına esas olacak bir hukukî sebebe dayanarak malikten mülkiyetin kendi adına tescilini istemek hususunda kişisel hakka sahip olan kimse, malikin kaçınması hâlinde hâkimden, mülkiyetin hükmen geçirilmesini isteyebilir. 

Geri alım hakkı, sözleşme tarafları arasında alacak hakkı doğurur. Geri alım hakkının tapuya şerhi halinde ise alacak hakkı eşyaya bağlı bir hak haline dönüştüğü için taşınmazı sonradan iktisap eden üçüncü kişilere karşı da ileri sürülebilir. 

Geri alım hakkının tapuya şerhi azami on yıl için hüküm ifade eder. On yılı aşacak şekilde bir geri alım anlaşması yapmak mümkün değildir. On yılın sonunda tapu sicil memuru şerhi resen terkin eder. On yılın bitiminde taraflar yine resmi şekle uygun olarak geri alım sözleşmesi yaparak bunu tapuya tescil edebilirler. 

Geri alım hakkı sözleşme ile aksi kararlaştırılmamış ise üçüncü kişilere devredilemez. Üçüncü kişilere devir hakkı verilen sözleşme yapmak mümkündür. Geri alım hakkının üçüncü kişilere devrine izin verecek sözleşmenin de yine resmi şekilde yapılması yasal zorunluluktur. 

Geri alım hakkı sahibinin ölümü halinde hak mirasçılarına intikal eder. Mirasçılar, geri alım hakkına borç ve alacakları ile birlikte halef olurlar. 

Bayar Hukuk Bürosu kurucusu Avukat Hüseyin BAYAR, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre taşınmaz geri alım sözleşmesi hakkında kaleme almıştır.