Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Ayıp Sebebiyle Sorumluluğu
İşsahibinin Seçimlik Hakları
Eserdeki ayıp sebebiyle yüklenicinin sorumlu olduğu hâllerde işsahibi, aşağıdaki seçimlik haklardan birini kullanabilir:•
- Eser işsahibinin kullanamayacağı veya hakkaniyet gereği kabule zorlanamayacağı ölçüde ayıplı ya da sözleşme hükümlerine aynı ölçüde aykırı olursa sözleşmeden dönme hakkı kullanılabilir.
- Eseri alıkoyup ayıp oranında bedelden indirim isteme.
- Aşırı bir masrafı gerektirmediği takdirde, bütün masrafları yükleniciye ait olmak üzere, eserin ücretsiz onarılmasını isteme.
Eser işsahibinin kullanamayacağı ölçüde ayıplı ise sözleşmeden dönme hakkı vardır. İşsahibi eseri teslim alması gerektiği halde teslimden kaçınmış ve temerrüde düşmüş sonrasında eser öngörülemeyecek bir olay sebebiyle yok olmuşsa artık sözleşmeden dönmek mümkün olmayacaktır. Bu ihtimalde işsahibi bedel de indirim talep edebilir.
Sözleşmeden dönme tek taraflı ve yükleniciye ulaşmakla hüküm ifade eder. Sözleşmeden dönülmesi ile sözleşme tasfiye aşamasına geçer. Sözleşmeden dönülmesi ile sözleşmeye göre ifa edilmiş edimleri sözleşme hükümleri çerçevesinde iadesi yapılır. Daha önce ifa edilen edimler karşılıklı iade edilir.Sözleşmeden dönülmesi ile yüklenici almış olduğu avans ve hak edişleri faizi ile birlikte iade eder. İşsahibi de eseri elde ettiği faydalarla birlikte iade eder. Yüklenici kusuru nispetinde işsahibinin zararlarını da tazmin etmekle yükümlü olur.
Eserin kabule engel olacak derecede ağır ayıplı olmaması halinde işsahibi, bedelde indirim istemek hakkında sahiptir. Bu hakkın kullanılabilmesi için mevcut ayıbın eserin değerini düşürmüş olması da aranır.
Eserin kabule engel olacak derecede ağır ayıplı olmaması halinde işsahibi, eserin onarılmasını da isteyebilir. Eserin onarılmasının istenilebilmesi için onarımın yüklenici için aşırı masraf gerektirmemesi de şarttır zira onarım masraflarının tamamı yüklenici tarafından karşılanacaktır.
İşsahibi onarım hakkını kullanır fakat yüklenici buna karşılık veremezse işsahibi, bedeli daha sonra yükleniciden tazmin edilmek üzere eseri üçüncü kişiye tamir ettirebilir.
İşsahibinin genel hükümlere göre tazminat isteme hakkı saklıdır. İşsahibi, ayıplı eserle ilgili sahip olduğu seçimlik hakları kullanmakla birlikte ayıplı eser sebebiyle bir zarara maruz kalmışsa bunun tazminini de birlikte talep etme hakkına sahiptir.
Eser, işsahibinin taşınmazı üzerinde yapılmış olup, sökülüp kaldırılması aşırı zarar doğuracaksa işsahibi, sözleşmeden dönme hakkını kullanamaz.Eserdeki ayıp sonradan ortaya çıkarsa işsahibi, gecikmeksizin durumu yükleniciye bildirmek zorundadır; bildirmezse eseri kabul etmiş sayılır.
Yüklenici ayıplı bir eser meydana getirmişse, bu sebeple açılacak davalar, teslim tarihinden başlayarak, taşınmaz yapılar dışındaki eserlerde iki yılın; taşınmaz yapılarda ise beş yılın ve yüklenicinin ağır kusuru varsa, ayıplı eserin niteliğine bakılmaksızın yirmi yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar.
Bayar Hukuk Bürosu kurucusu Avukat Hüseyin BAYAR, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 474, 475, 476, 477 ve 478 maddelerinde düzenlenmiş Eser Sözleşmesinde Yüklenicinin Ayıp Sebebiyle Sorumluluğu, işsahibinin seçimlik hakları ve ayıp sebebiyle açılacak davalarda zamanaşımı süreleri hakkında kaleme almıştır.
