Moleküler Genetik İnceleme

Ceza Muhakemesi Kanunu’nun78 – 80.maddelerinde düzenlenmiştir. 

Moleküler genetik inceleme, gereken tür ve miktardaki biyolojik materyali kullanarak, kişiyi diğer kişilerden ayıran ve kalıtım kurallarına uygun olarak aktarılan hastalık dışındaki özelliklerinin moleküler düzeyde araştırılmasıdır. 

Şüpheli, Sanık, Mağdur ve diğer kişilerden beden muayenesi ve örnek alma yoluyla elde edilen örnekler üzerinde, soybağının veya elde edilen bulgunun şüpheli veya sanığa ya da mağdura ait olup olmadığının tespiti için zorunlu olması hâlinde moleküler genetik incelemeler yapılabilir. 

Alınan örnekler üzerinde bu amaçlar dışında tespitler yapılmasına yönelik incelemeler yasaktır. 

Yapılacak incelemeler, bulunan ve kime ait olduğu belli olmayan beden parçaları üzerinde de yapılabilir. 

Hâkimin kararı ve inceleme yapılması:

Moleküler genetik incelemeler yapılmasına sadece hâkim karar verebilir. Kararda inceleme ile görevlendirilen bilirkişi de gösterilir. 

Yapılacak incelemeler için resmen atanan veya bilirkişilikle yükümlü olan ya da soruşturma veya kovuşturmayı yürüten makama mensup olmayan veya bu makamın soruşturma veya kovuşturmayı yürüten dairesinden teşkilât yapısı itibarıyla ve objektif olarak ayrı bir birimine mensup olan görevliler, bilirkişi olarak görevlendirilebilirler. Bu kişiler, teknik ve teşkilât bakımından uygun tedbirlerle yasak moleküler genetik incelemelerin yapılmasını ve yetkisiz üçüncü kişilerin bilgi edinmesini önlemekle yükümlüdürler. İncelenecek bulgu, bilirkişiye ilgilinin adı ve soyadı, adresi, doğum tarihi bildirilmeksizin verilir. 

Genetik inceleme sonuçlarının gizliliği:

Yapılan inceleme sonuçları, kişisel veri niteliğinde olup, başka bir amaçla kullanılamaz; dosya içeriğini öğrenme yetkisine sahip bulunan kişiler tarafından bir başkasına verilemez. 

Bu bilgiler, kovuşturmaya yer olmadığı kararına itiraz süresinin dolması, itirazın reddi, beraat veya ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilip kesinleşmesi hâllerinde Cumhuriyet savcısının huzurunda derhâl yok edilir ve bu husus dosyasında muhafaza edilmek üzere tutanağa geçirilir. 

Moleküler genetik inceleme ile elde edilmiş verilerin sahibi kişiler hakkında mahkûmiyet kararı verilir ise bu elde edilmiş veriler arşivlenir. 

Moleküler genetik inceleme kararı verilirken oranlılık ve ikincilik durumu göz önünde bulundurulur. Eğer farklı bir yöntem ile sonuç alınması mümkün değil ise moleküle genetik inceleme kararı verilecektir. 

Hukuka aykırı olarak moleküler genetik inceleme yapılması halinde elde edilen verilerin delil mahiyeti olmayacaktır.

Moleküler genetik incelemeye suça dair delilleri elde etmek maksadıyla başvurulur. Örnek alınacak kişinin sağlığına zarar gelmeden incelemeye konu örneğin alınması ön koşuldur.

Bayar Hukuk Bürosu kurucusu olan Av. Hüseyin BAYAR tarafından, Ceza Muhakemesi Kanununa göre şüpheli, sanık veya mağdurlardan soybağı tespiti veya suçu aydınlatmak için delil, iz ve emare tespiti için yapılabilen moleküler genetik inceleme hakkında kaleme alınmıştır.