Kanunun Amacı ve Kapsamı

3628 sayılı Kanun, belirli kamu görevlilerinin mal varlıklarını düzenli olarak bildirmelerini zorunlu kılar. Mal bildiriminde bulunmayan veya yanlış bildirimde bulunan kişiler cezai yaptırımlarla karşılaşır.

• Suç Unsurları: Kamu görevlisinin mal varlığını yasal süreler içinde bildirmemesi veya yanlış bilgi vermesi.
• Oluşma Şartları: Kanunda belirlenen süre içinde mal varlığını bildirmeyen veya mal varlığını eksik bildiren kişiler suçu oluşturur.
• Cezai Yaptırım: Mal bildiriminde bulunmayan veya yanlış bildirim yapan kamu görevlilerine 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası verilebilir. Ayrıca kamu görevinden men edilmeleri de mümkündür.

3628 sayılı Kanun, rüşvet, yolsuzluk ve mal bildiriminde bulunmama suçlarına yönelik ağır cezai yaptırımlar öngörmektedir:

• Rüşvet: 4 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası.
• Yolsuzluk: 5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezası ve haksız kazancın iadesi.
• Mal Bildiriminde Bulunmama: 3 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ve kamu görevinden men.

Bu suçlar, şikayete tabi değildir. Kamu görevlileri ile ilgili rüşvet, yolsuzluk ve mal bildiriminde bulunmama gibi suçlar, kamu düzenini doğrudan ilgilendirdiği için re’sen (kendiliğinden) soruşturma açılır. Suç tespiti durumunda, şikayet olmadan da kamu davası açılabilir.

3628 sayılı Kanun kapsamındaki suçlar için genel zaman aşımı süresi 8 yıldır. Ancak rüşvet ve yolsuzluk gibi suçların gizli işlenme niteliği göz önünde bulundurularak zaman aşımı süresi, suçun tespiti sonrasında işlemeye başlar.

Rüşvet ve yolsuzluk gibi ağır suçlarda hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) uygulanmaz. Mal bildiriminde bulunmama gibi daha hafif suçlarda ise, zararın giderilmesi ve failin sabıkasız olması durumunda HAGB kararı verilebilir.

Eğer fail daha önce benzer suçlardan mahkumiyet almışsa, mükerrerlik devreye girer ve ceza ağırlaştırılır. Bu durumda, failin cezası artırılarak infaz koşulları daha sıkı hale getirilir.

Bu kanun kapsamında verilen cezalar, Ceza İnfaz Kanunu'na göre infaz edilir. Rüşvet ve yolsuzluk gibi suçlar için infaz rejimi daha sıkıdır. Koşullu salıverilme veya denetimli serbestlik gibi infaz hakları sınırlı olabilir.

Rüşvet ve yolsuzlukla mücadele, uluslararası hukukta da önemli bir yer tutmaktadır. Türkiye, Birleşmiş Milletler ve Avrupa Konseyi’nin yolsuzlukla mücadele anlaşmalarına taraf olarak, uluslararası iş birliği yapmaktadır. Bu tür suçlar, uluslararası anlaşmalar çerçevesinde takip edilir ve cezalandırılır.

Rüşvet ve yolsuzlukla suçlanan kişilerin sadece hukuki değil, aynı zamanda mesleki hayatları da ciddi şekilde etkilenir. Kamu görevinden men edilme, mal varlıklarına el konulma ve ağır para cezaları gibi yaptırımlar uygulanabilir.

2021 yılında İstanbul’da görülen bir davada, bir kamu görevlisinin rüşvet aldığı tespit edilerek 8 yıl hapis ve 200.000 TL adli para cezası ile cezalandırıldığı kararlaştırılmıştır. Bu dava, rüşvet ve yolsuzluk suçlarının ne kadar ciddi sonuçlar doğurabileceğini göstermektedir.

3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu, kamu görevlilerinin mal bildiriminde bulunmalarını zorunlu kılar ve rüşvet ile yolsuzluk gibi suçları ağır şekilde cezalandırır. Bu suçlar, kamu düzenini doğrudan etkilediği için şikayete tabi değildir ve re’sen soruşturulur. Kanun, kamu hizmetlerinin şeffaf ve güvenilir şekilde yürütülmesini sağlamayı amaçlamaktadır.