Zimmet suçu, bir kamu görevlisinin görevi gereği kendisine emanet edilen malı, haksız yere kendi zimmetine geçirmesi durumunda oluşan bir suçtur. Türk Ceza Kanunu’nun 247. maddesinde düzenlenen bu suç, kamu güvenini ihlal eden ve malvarlığına karşı işlenen suçlar arasında yer alır.
Zimmet suçu için gerekli unsurlar şunlardır:
Zimmet suçu için öngörülen cezalar:
Zimmet suçunun nitelikli halleri, cezayı artıran unsurlar olarak değerlendirilir. Aşağıdaki durumlar ağırlaştırıcı sebep sayılır:
Zimmet suçunda hafifletici sebepler şunlar olabilir:
Zimmet suçunda verilen hapis cezalarının infazı Ceza İnfaz Kanunu hükümlerine göre gerçekleştirilir:
Zimmet suçu şikayete tabi değildir. Kamu görevlisi hakkında şikayet olmasa dahi, zimmet suçu işlendiği tespit edildiğinde kamu davası açılabilir.
Zimmet suçunda, zararın tazmini durumunda hükmün açıklanmasının geri bırakılması (HAGB) kararı verilebilir. Ancak failin daha önce sabıkasının olmaması ve zararın tamamen karşılanmış olması bu kararın uygulanması için önemlidir.
Zimmet suçunda, suçun işlendiğinin öğrenilmesi üzerine savcılık resen soruşturma başlatır. Mağdur veya kurumun şikayetiyle sürecin hızlanması mümkündür.
Zimmet suçu için zaman aşımı süresi 15 yıldır. Bu süre içinde suçun ortaya çıkması halinde, fail hakkında kamu davası açılabilir.
Fail daha önce zimmet suçu işlediyse ve tekrar zimmet suçunu işlerse, ceza tekerrür hükümleri kapsamında artırılır. Failin cezasının infaz süresi uzatılır ve şartlı tahliye gibi imkânlardan yararlanması zorlaşır.
Zimmet suçunda etkin pişmanlık hükümleri uygulanabilir. Fail zimmete geçirdiği malı dava açılmadan önce geri verirse veya zararı tamamen tazmin ederse, cezada önemli bir indirim yapılabilir.
Zimmet suçu nedeniyle mağdur olan kişi ya da kurumlar, zimmete geçirilen malın geri alınması için hem ceza davası hem de tazminat davası açabilirler. Bu süreçte, zarar gören taraf, zararın tazmin edilmesini talep edebilir.
Eğer zimmet suçu uluslararası boyut taşıyorsa, örneğin yurtdışındaki kamu fonlarına veya kaynaklarına zarar verilmişse, uluslararası işbirliği ve iade talepleri devreye girer. Fail başka bir ülkede yakalanırsa, o ülkenin yasalarına göre iade işlemleri başlatılabilir.
Zimmet suçunun önlenmesi için kurumlar şu tedbirleri alabilir:
Zimmet suçu, toplumun kamu kurumlarına olan güvenini zedeler ve devletin mali kaynaklarına zarar verir. Bu suç, özellikle büyük çaplı yolsuzlukların kamuoyunda infial yaratmasına neden olabilir. Kamu malının zimmete geçirilmesi, toplumda sosyal adaletsizlik duygusunu artırır.
Bir kamu görevlisi, görevi gereği sorumlu olduğu devlet malını zimmetine geçirdiğinde ve bu malın büyük değerde olduğu anlaşıldığında, 5 yıldan 12 yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir. Eğer hileli davranışlarla zimmet suçu işlenmişse, bu ceza yarı oranında artırılır.